Rijen

Op verjaardagsfeestjes en andere doelloze maar aangename samenscholingen roept iemand wel eens uit de losse pols dat mensen tegenwoordig zoveel nurkser en onbeschaafder zijn. Daarop barst vaak een prettig gekwetter los. Gezamenlijk mopperen schept een band.
Mijn observaties stemmen echter niet overeen met de suggestie dat het wat dat betreft vroeger beter was.

Bij het Centraal Station stond vanmiddag voor Smullers een opmerkelijk keurige rij van vijf groepjes klanten over de halve breedte van de gang uitgestrekt, in plaats van een wanordelijke drom waarin de puntigste ellebogen het snelst aan de beurt komen. Ook in het Concertgebouw is het bestellen van koffie of chocomel in de pauze een vrijwel onverdeeld genoegen geworden. En zelfs bij de bushalte komen rijen inmiddels even vaak voor als het vroeger zo normale gedrang.
Ik vroeg me af hoe dit zo gekomen is.

Wat vast heeft meegeholpen aan het ontstaan van dit relatief recente rij-gedrag is de invoering van de privacy-streep in het postkantoor. Er ontstaat al direct een afstand tussen de nummer 0 aan de balie en de 'eerstwachtende', die uitnodigt tot het aanvullen tot een rij. Haast vanzelf breidt dit gedrag zich uit van het postkantoor naar de flappentap (zie foto).
Vervolgens leidt dit gedrag dat de tweede hoofdwet van de thermodynamica lijkt te tarten tot een voor de meeste partijen veel bevredigender verloop (behalve voor die met de puntige ellebogen). Het gedrag wordt dus positief bekrachtigd; ordelijke rijen leiden tot meer tevredenheid en dit maakt de kleine investering in ordelijkheidsenergie de moeite waard. Denk je niet?