Van mij naar jou

Hoe kan een gedachte van mij ooit bij jou terecht komen?

Ik bedoel, even afgezien van de hypothese dat je gedachten rechtsstreeks uit mijn geest zou kunnen putten, waar ik hier niet van uit ga, hoe kan een denkbeeld of een gevoel dat zich in mij vormt, ooit bij jou aan komen?

Ten eerste, de vertaling van het denkbeeld in woorden. Ja, ik weet, voor sommigen is het vanzelfsprekend dat een denkbeeld uit woorden bestaat, en ik bestrijd niet dat het voor sommigen inderdaad zo is, maar bij mij is dat zeker niet zo.

Er is een beeld, of eerder misschien nog een gevoel. Dat gevoel is leidend bij het vertalen van het denkbeeld in woorden. Zoekend weeg ik de woorden. Het ene woord past, het heeft de goede kleur en de juiste vorm, het andere woord leidt weg van de oorspronkelijke gedachte of doet deze geen recht. Ik schik woorden tot zij in samenhang passende beelden en gevoelens oproepen.

Ten tweede, de woorden die jij hoort.
We weten uit ervaring, bijvoorbeeld met het spel 'doorfluistertje', waarbij je een boodschap in het oor van je buurman fluistert, die het vervolgens weer doorgeeft aan zijn buurman, tot het een tiental oren later weer voor iedereen hoorbaar wordt uitgesproken. Dan blijkt dat de boodschap onherkenbaar is veranderd.
Jouw geest kan namelijk niks met onduidelijke, vage of verontrustende boodschappen. De gaten in jouw kennis en ervaring zullen je echter vaak niet opvallen, want nog voordat de lacunes je bewustzijn hebben bereikt, zijn ze al gevuld met wat bij jou voor het grijpen ligt en wat min of meer consistent in de rest van de boodschap past.
Lees maar eens een aantal filmrecensies. Het gaat over één film, maar de boodschap is telkens anders, met allerlei idiosyncratische toevoegingen van de criticus. En dat zijn dan nog mensen die geoefend zijn in het nauwkeurig waarnemen en zorgvuldig verwoorden.

Ten derde, de gevoelens en beelden die jij hebt bij de woorden die ongeschonden bij jou zijn aangekomen. Het zou haast een wonder mogen heten als jij en ik exact dezelfde reacties hebben bij de woorden die ik heb gekozen als vervoermiddel voor mijn gedachten.

Anderzijds: de meesten van ons hebben heel vergelijkbare ervaringen, en het is niet vreemd dat een enkel woord al genoeg is om een wereld aan herinneringen en bijbehorende gevoelens op te roepen. Maar kun je dan wel zeggen dat de gedachte van mij naar jou is overegebracht? Het is meer zo dat mijn geest woorden voortbrengt die jouw geest denkbeelden laat construeren die in het gunstige geval vergelijkbaar zijn met de denkbeelden waar ik mee begonnen was.
En andersanderszijds: er zijn natuurlijk veel misverstanden in de communicatie.

Communicatie heeft dus veel weg van "drie maal drie is negen, en ieder zingt zijn eigen lied."
We kwetteren allemaal maar een eind voor onszelf heen, in de illusie dat we een goed gesprek voeren.
Is daar wat op tegen?
Ach nee, waarschijnlijk niet.

En zoals Byron Katie, onuitputtelijke bron van snelle citaten, wel zegt:
'Als jij het zegt, ben jij degene die het wilde horen.'

Dus ik schrijf hier vooral om mijzelf publiekelijk wat wijs te maken.