de olietijd

Vroeger, lang geleden, hadden we de steentijd, en daarna nog de bronstijd, de ijzertijd en, zo begrijp ik, de 'staaltijd'. De steentijd (paleo-, meso- en neolithicum) duurde grofweg 2.500.000 jaar, tot zo'n 10.000 jaar geleden. De bronstijd liep van zo'n 10.000 tot 2000 jaar geleden en duurde dus zo'n 8000 jaar, en daarna kwamen de ijzertijd en de staaltijd die grofweg zo'n 2000 jaar duurden.
Nu ja, dit is grote stappen snel thuis prehistorie. Ik weet er maar weinig van.

Het is natuurlijk wel duidelijk dat de stenen nog niet op zijn, en we nog steeds steen gebruiken voor bijvoorbeeld huizen en wegen. En we gebruiken ook nog steeds brons, ijzer en staal.
De prehistorische perioden hebben hun naam vooral te danken aan het materiaal waar onze voorvaderen hun wapens uit fabriekten, en waarvan de archeologen een overvloed in de bodem aantroffen.
Om consequent te zijn moeten we vanaf de staaltijd waarschijnlijk doortellen met een buskruittijd en een nucleaire tijd.

Wat opvalt is dat de perioden telkens korter worden, en dat weerspiegelt waarschijnlijk de snelle evolutie die cultuur en techniek mogelijk maken.
Hoe ziet de toekomst er uit?

De aanleiding dat ik hier nu wat over zit te mijmeren is een documentaire die ik onlangs zag over de opkomst en de (verwachte) ondergang van het gebruik van fossiele brandstoffen. Een van de geïnterviewden (weet helaas zijn naam niet meer en dit fragment staat niet op de website) trok een horizontale lijn, lopend van 5000 jaar geleden tot 5000 jaar in de toekomst. Op de vertikale as stond het verbruik van fossiele brandstoffen aangegeven. Zo'n 4800 jaar gebeurde er niets, toen kwam het gebruik van kolen, daarna vooral olie en gas, een korte, felle, hoge piek, en daarna, zeg vanaf zo'n honderd jaar in de toekomst, zou ons verbruik aan fossiele brandstoffen weer op 0 zitten, voor de tijd die ons daarna nog rest. Een kort blipje op de geschiedenis van de mensheid, intens en vlammend: het tijdperk van de olie.

Hoewel het hier niet vooral om wapens gaat, is olie zo'n belangrijk onderdeel van ons bestaan, dat het passend is om het huidige tijdperk de olietijd te noemen.

Natuurlijk is het duidelijk dat fossiele brandstoffen ooit opraken. Metaal kan hergebruikt worden, zwaarden kunnen omgesmolten worden tot ploegscharen, en stenen zullen er voorlopig genoeg zijn, maar fossiele brandstoffen zijn op zeker moment simpelweg op. Iedereen weet dat, en ook de grootste optimist zal dat niet ontkennen. Maar door de olietijd zo in perspectief te zetten met de rest van ons verleden en de toekomst, krijgt dit tijdperk een andere betekenis.
Plotseling is er een helder besef dat de toekomst er over 100 jaar, en misschien wel veel eerder, heel erg anders uit zal zien. En met een schok zie ik scherper voor ogen hoezeer onze wereld nu afhankelijk is van olie; niet alleen als brandstof maar ook als bron van diverse kunststoffen.

Naast alle inspanningen om de opwarming van de aarde in toom te houden door de CO2-uitstoot te beperken, zal het einde van de olievoorraad een fundamentale verandering absoluut noodzakelijk maken.



"Sharky", een waterstofvoertuig dat naar verluidt 557 km reed op (omgerekend) één liter benzine, te vinden op http://www.eco-marathon.nl/index.html



De wereld zal heel snel veranderen. De prijs voor olie gaat enorm omhoog, en dat zal het verkeer in auto en vliegtuig zeer duur maken. Alleen rijken kunnen zich nog vliegreizen veroorloven, net als toen autorijden en vliegen nog maar net mogelijk was.

Gelukkig denken al veel mensen na over andere manieren van energie-winning waarmee we onze fabrieken, machines en transportmiddelen aan de gang kunnen houden, en hoe we een maatschappij zonder fossiele brandstoffen kunnen inrichten.