ben jij slimmer dan een kind?

Goed, ik heb maar een deel gezien van het programma 'ben jij slimmer dan een kind', dus mijn oordeel is voorlopig, mogelijk voorbarig.

Het programma suggereert dat kinderen op een basisschool slimmer zijn dan volwassenen. Dat gun ik ze best, daar gaat het niet om.

Maar de vragen die de deelnemers moeten beantwoorden deden me weer scherp realiseren hoe hopeloos ons onderwijs is, althans het deel dat dit programma gebruikt om aan te tonen dat kinderen slimmer zijn.

Wat zijn vergelijkende en overtreffende trap van 'chic'?
Welke grondsoort komt alleen in Zuid-Limburg voor?
Wat is het verkleinwoord van koning?

Pff, mijn eigen basisschool (toen nog 'lagere school') kwam weer terug. Ik zag de rijtjes weer voor me: 'goed' 'beter' 'best'; 'veel', 'meer', 'meest'; 'harinkje', 'ringetje'; 'kieviten', 'moniken'. Waar ik zelfs enig plezier aan beleefde, want ik was er goed in.

Maar hoe nuttig is het om te weten dat chiquer de vergelijkende trap is van chic? Ik zou mijn spellingchecker of het woordenboek gebruiken als ik twijfelde over de spelling. En hoe vaak komt het voor dat ik zeg: Mara is chic, Nadine is chiquer, maar Brenda is het chicst?
Haha, het staat zo vreemd, ik zou al snel een alternatieve formulering bedenken.

Dat is nou wel weer nuttig: zoveel mogelijk manieren verzinnen waarop je één boodschap kunt opschrijven. Daar kun je wat mee in het vervolg van je leven. Je leert flexibel denken en kunt passend reageren als je een boodschap aan een heel jong kind of aan een volwassene moet overbrengen. Je weet hoe je een mededeling in een formele brief moet opschrijven en hoe deze verschilt van dezelfde mededeling in een brief aan een vriendin.
Ik leerde dat vroeger niet, althans, niet dat ik me kan herinneren.
Misschien leren de kinderen van nu het wel?
Maar ik heb mijn twijfels.
Want dit soort opdrachten doen een beroep op creativiteit en flexibiliteit en zij hebben meerdere juiste antwoorden.
Zaken die maar één juist antwoord hebben zijn makkelijk voor de leerkracht. Zaken die meerdere juiste antwoorden hebben zijn de norm in het dagelijks leven, en zijn daarom nuttig om te leren, maar vereisen veel meer van de leerkracht, die hier niet op toegerust is.

En ja, ik wist het meteen, 'löss' is de grondsoort die alleen in Zuid-Limburg voorkomt. Dat leerde ik 40 jaar geleden ook al op school! Alsof de maatschappij nog precies hetzelfde is als nu.
Ooit, 100 jaar geleden, toen veel meer mensen in Nederland met landbouw hun brood verdienden, was het wellicht een interessant en wetenswaardig feit.
Maar nu?
Veertig jaar geleden had löss al nul komma niks te maken met mijn dagelijkse, stadse, leven.
En voor de kinderen van nu zal het zeker niet anders zijn.
Het is een dood feit.
Ik weet niet hoe löss er uitziet, ik weet niet hoe het voelt of ruikt, of wat je ermee kunt doen. Ik meen me te herinneren dat het erg vruchtbaar is. Maar wat maakt het zo vruchtbaar?
Waarom komt het alleen in Zuid-Limburg voor?

Met verbazing stelde ik vast dat ik feiten als deze wist te reproduceren zonder enige context. Misschien heb ik de context wel geleerd op school, maar wist ik deze niet in mijn toenmalige denkraam in te passen, of misschien kwam de context inderdaad niet aan de orde. Beide baren zorgen.

Wat heb ik aan dit soort nutteloze, contextloze feitjes?

En met slimheid hebben ze al helemaal niets te maken, alleen met een goed geheugen.

Het programma 'ben jij slimmer dan een kind?' bevestigt het imago van een school als producent van overwegend nutteloze feiten. Dat komt wellicht omdat juist dit soort feitjes makkelijk in hapklare brokken zijn te presenteren in een programma als dit.

Ik ben bang dat een school vaak hetzelfde criterium hanteert ('hapklare brokken') wanneer het gaat om de invulling van het curriculum.

Het juiste criterium moet natuurlijk zijn of het je goed voorbereidt op je zelfstandige leven buiten en voorbij je schooltijd.
Maar die fundamentele vraag zie ik maar zelden gesteld, laat staan beantwoord.
Het wordt de hoogste tijd om meer over deze kwestie na te denken en met ideeën te komen.
Bijvoorbeeld op het symposium 'Waarom Onderwijs?'
Doet allen mee!


ps. Lang leve internet. Eindelijk enige context voor löss.